"Περί Επιμελείας Ψυχής"

Ομιλία Θ'
ΠΕΡΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ -Β-

Γιατί είναι αναγκαία η εξομολόγηση

Η εξομολόγηση είναι αναγκαία για τους εξής λόγους :
~ είναι εντολή του Θεού
~ επαναφέρει και αποκαθιστά την ειρήνη μεταξύ Θεού και ανθρώπου
~ ωφελεί τον άνθρωπο από ηθική και πνευματική άποψη

Η εξομολόγηση έγινε η θύρα της εισόδου στον Χριστιανισμό

Η προσευχή “Πάτερ ημών” είναι ένα είδος συνεχούς και καθημερινής εξομολογήσεως, η αίτηση για άφεση των αμαρτιών μας είναι ομολογία των αμαρτιών μας.

“Εάν ομολογήσουμε τις πράξεις μας, ο Θεός είναι πιστός στον λόγο Του και δίκαιος, θα μας συγχωρέσει και θα μας καθαρίσει από κάθε αδικία.” (Α’ Ιω., α’ 9)

Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν την εξομολόγηση αναγκαία και ωφέλιμη, γιατί αυτοί που εισάγονταν στα Μυστήρια της Ελευσίνας και της Σαμοθράκης, προηγουμένως εξομολογούνταν τις αμαρτίες τους (Πλουτάρχου Αποφθέγματα)

Ο Σωκράτης συνιστούσε την εξομολόγηση ως σωτήρια πράξη : “Εάν κάποιος με αδικήσει, να είναι πρόθυμος να πάει εκεί που γρήγορα θα αποδώσει το δίκαιο, να σπεύσει στον γιατρό, ώστε να μη γίνει χρόνιο και εξασθενήσει ύπουλα τη ψυχή, καθιστώντας την ανίατη.” (Πλάτωνος, Γοργίας)

Ο Πυθαγόρας έλεγε : “Τ αμαρτήματά σου να μην αποπειράσαι να τα καλύπτεις με λόγια, αλλά να τα θεραπεύεις με τον έλεγχο.”

Ο Αριστοτέλης : “Αυτός που αμάρτησε και εξομολογήθηκε επαρκώς, δεν θέτει τον εαυτό του μακριά από τον αναμάρτητο.”

Η εξομολόγηση είναι υπαγόρευση της καρδιάς. … αισθάνεται βαριά την καρδιά του και δεν βρίσκει ανακούφιση αν δεν εξομολογηθεί το αμάρτημά του.

Αυτός που δεν εξομολογείται τις αμαρτίες του βρίσκεται διαρκώς κάτω από το βάρος της ενοχής και μακριά από τον Θεό, γι’αυτό και η ψυχή του θλίβεται και πονάει.

Όπω η εξομολόγηση είναι εσωτερική ορμή, έτσι και η καταλλαγή με τον Θεό είναι εσωτερική προτροπή που υποκινεί προς αυτόν τον σκοπό, γιατί η ψυχή συναισθάνεται ότι αμάρτησε προς τον Θεό και οφείλει να προσεγγίσει τη θεία αγάπη για να θεραπευτεί.

Για το ότι αυτός που αμάρτησε οφείλει να ικανοποιήσει τη θεία δικαιοσύνη

Η απαίτηση ικανοποιήσεως του αισθήματος δικαίου και η διάθεση της καρδιάς πηγάζουν από την ίδια πηγή: από την αιωνιότητα του θείου νόμου. Το δίκαιο απαιτεί την ικανοποίηση για την αιωνιότητα του θείου νόμου, εναντίον του οποίου συνομώτησε η αμαρτία. Επίσης, και η καρδιά ζητάει εκ βαθέων να ικανοποιήσει τη θεία δικαιοσύνη, γιατί μυστικά ποθεί και επιζητεί την επικράτηση του θείου νόμου και σπεύδει να ενεργήσει υπέρ της αιώνιας ισχύος της.

Η αμαρτία, από τη φύση της δεν είναι επιθυμητή, είναι αδημιούργητη και ως αδημιούργητη είναι κάτι ανύπαρκτο το οποίοι λαμβάνει υπόσταση από της παρά φύσιν επιθυμία του ανθρώπου.
Η δημιουργία είναι γεμάτη από τα έργα του Κυρίου και ο νόμος αυτός διαχέεται σε όλη τη γη, όταν το ανθρώπινο δημιούργημα που είναι παρά φύσιν επιθυμητό, δηλαδή η αμαρτία, λαμβάνει υπόσταση, καταλαμβάνει κάποιον τόπο, εκτοπίζοντας το αγαθό που δημιουργήθηκε από τον Θεό.

Ας εργαζόμαστε για το αγαθό, καθώς ακόμη μπορούμε.

Είναι τέτοια η φιλανθρωπία του Δεσπότη, ώστε κανέναν από τους επιστρέφοντες δεν αποστρέφεται, αλλά, αντιθέτως, απλώνει το χέρι του με αγάπη.

Η εξομολόγηση είναι ωφέλιμη από ηθική και πνευματική άποψη

Εκείνος που εξομολογείται τακτικά ωφελείται διπλά :
~ ωφελείται ηθικά, γιατί τα ηθικά του παραστρατήματα ολοένα και λιγοστεύουν
~ πνευματικά, γιατί διδάσκεται από τον πνευματικό του πατέρα.

Οι γνώσεις του πνευματικού πατέρα … διδάσκουν αφενός τί πρέπει να ασπάζεται και να εκτελεί, και αφετέρου τί είναι ανάγκη να αποβάλλει και να απορρίπτει. Με τις γνώσεις του ο πνευματικός τον οικοδομεί στην αρετή και με την πείρα του τον προφυλάσσει από τις πλάνες και με αυτόν τον τρόπο τον καθοδηγεί προς την σωτηρία του.

Αναχαιτίζει τις ορμές προς την αμαρτία και περικόπτει τις άτοπες επιθυμίες.

Ο εξομολογούμενος προοδεύει πνευματικώς :
~ γιατί μέσω της διδασκαλίας οι γνώσεις του διδασκάλου μεταδίδονται λίγο-λίγο σ’αυτόν
~ γιατί ο νους του, όπως καθαρίζεται από το σκοτάδι της αμαρτίας και της πλάνης, φωτίζεται και κατανοεί τα θαυμάσια του Θεού και αναπτύσσεται.

Η εξομολόγηση μπορεί να διασώσει πολλές ψυχές από την απώλεια λόγω της πλάνης, απρεπών αναμνήσεων και πονηρών λογισμών.

Ο πνευματικός είναι το ενδιάμεσο πρόσωπο που συνδέει και συσφίγγει τους δεσμούς της συγγένειας, της φιλίας και της αγάπης.

Ο πνευματικός είναι ο ηθικός γιατρός της κοινωνίας. Μόνο αυτός μπορεί να προλάβει όλα τα κακά που σήμερα τη μαστίζουν, γιατί θα διδάξει όσους πλανήθηκαν, θα ανορθώσει όσους κατέπεσαν, θα στηρίξει τους κλονισμένους, θα φωτίσει τους εσκοτισμένους, θα καθοδηγήσει τους αδύναμους, θα βοηθήσει αυτούς που έχουν ανάγκη, θα καταπαύσει τις ορμές, θα κατευνάσει τα πάθη, θα συμβιβάσει τους δεσμούς και θα χαρίσει την ειρήνη στις οικογένειες.

Η εξομολόγηση πρέπει να γίνεται μετά από προετοιμασία

Αυτός που δεν εξέτασε από τις προηγούμενες μέρες τις πράξεις του, υπολογίζοντάς τες με δίκαια μέτρα και εκτιμώντας τες ανάλογα με την αξία τους, συναισθανόμενος έτσι τον βαθμό της ενοχής του με όλη την πρέπουσα ακρίβεια και αμεροληψία, να καρπωθεί κάποια ωφέλεια. … η αδυναμία της μνήμης να θυμηθεί τα πάντα, όπως και η έλλειψη συναισθήσεως να αντιληφθούμε τον βαθμό της ενοχής μας, καθιστούν άκαρπη την εξομολόγηση.
Κατ’αυτόν τον τρόπο, αφήνουμε πολλά πάθη αθεράπευτα, τα οποία υπονομεύουν την υγεία της ψυχήςκαι γίνονται σπέρματα νέων αμαρτημάτων.

Οφείλουμε να μη ξεχνάμε ότι όταν εξομολογούμαστε, παρουσιαζόμαστε ενώπιον του Θεού και εξαγορεύουμε τις μαρτίες μας, ζητώντας το έλεός Του και την άφεση των αμαριών μας.

Προς τον πνευματικό να εξομολογούμαστε με συντριβή και κατάνυξη μόνο τα πάθη της ψυχής.

Η προσευχή και η νηστεία – η χριστιανική – είναι σαν καθρέπτης μέσα στον οποίο βλέπουμε τις αμαρτίες μας μαζί με την ασχήμια, την αισχρότητα και τον πραγματικό χαρακτήρα τους.

Ας αρνηθούμε την αμαρτία, ας αποδώσουμε τα οφειλόμενα για τις αδικίες που κάναμε, ας συμφιλιωθούμε με τους εχθρούς και ας πραγματοποιήσουμε έρξα άξια της μετανοίας, για να ευχαριστήσουμε τον Θεό και να αποσπάσουμε το θείο Του έλεος, έτσι θα γίνουμε άξιοι κληρονόμοι της ουράνας Βασιλείας, της οποίας εύχομαι όλοι μας να αξιωθούμε. Αμήν.